Κωλικός του νεφρού – Αίτια, Διάγνωση & Θεραπεία

Χαρακτηρίζεται από οξύ πόνο ο οποίος ξεκινά από την περιοχή του νεφρού και συνήθως επεκτείνεται προς το πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα  καταλήγοντας στα έξω γεννητικά όργανα του ασθενούς.

Είναι πόνος συνεχής, δεν αλλάζει χαρακτήρα με τις κινήσεις, δεν υπάρχει θέση ή στάση που να τον ανακουφίζει και σε ένταση παρομοιάζεται με τον πόνο της γέννας.

Ο κωλικός του νεφρού είναι μία εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση, ένα βασανιστικό σύμπτωμα που μπορεί να προσβάλλει και τα 2 φύλα.

Ο ασθενής είναι ανήσυχος, ενίοτε κάθιδρος, και αδυνατεί να βρει θέση που να ανακουφίζει τον πόνο. Ενίοτε συνοδεύεται από ναυτία, τάση προς έμετο και αιματουρία.

Μπορεί να συνυπάρχουν επίσης συχνουρία, κάψιμο κατά την ούρηση, πυρετός και δυσουρικά ενοχλήματα. Η πρόσληψη υγρών συνήθως τον χειροτερεύει. 

Αιτιολογία – Κωλικός Νεφρού

Ο κωλικός του νεφρού είναι συνυφασμένος με απόφραξη της αποχετευτικής οδού των ούρων. Εμφανίζεται δηλαδή όταν το νεφρό αδυνατεί να αποβάλλει τα ούρα που παράγει. Τα συνηθέστερα αίτια που προκαλούν εμπόδιο στην έξοδο των ούρων είναι:

• Λιθίαση
• Όγκοι
• Εξωτερική πίεση πχ. από λεμφαδενικές μάζες ή οπισθοπεριτοναική ίνωση 
• Εγκυμοσύνη
• Συγγενείς παθήσεις όπως η στένωση πυελοουρητηρικής συμβολής και η κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση των ούρων.

Διαφορική διάγνωση

Υπάρχουν διάφορες παθήσεις που μπορεί να προσομοιάζουν με κωλικό και να μπερδέψουν τόσο τον ασθενή όσο και τον ίδιο το γιατρό.

Οι πιο συχνές είναι:

• Οξεία σκωληκοειδίτιδα
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
• Ανεύρυσμα αορτής
• Συστροφή κύστης ωοθήκης

Για το λόγο αυτό ένα λεπτομερές ιστορικό, μία ενδελεχής κλινική εξέταση και ένας καλός απεικονιστικός έλεγχος είναι κριτικής σημασίας για τη σωστή αντιμετώπιση του ασθενούς. 

Διερεύνηση – Απεικονιστικός έλεγχος

Ο βασικός έλεγχος περιλαμβάνει μία ακτινογραφία ΝΟΚ και ένα υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστεως μαζί με βασικές εξετάσεις αίματος και ούρων.

Η εξέταση ωστόσο που θα βάλει τη διάγνωση και θα δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με το πρόβλημα είναι η αξονική τομογραφία.

Τα δεδομένα της τελευταίας θα καθορίσουν με λεπτομέρεια το θεραπευτικό πλάνο. Αυτά είναι που θα βοηθήσουν το γιατρό να αποφασίσει την καλύτερη αντιμετώπιση για τον ασθενή.

Αντιμετώπιση

Ως 1^ης γραμμής αντιμετώπιση ο πόνος υποχωρεί με φάρμακα (συνήθως μη-στεροειδή αντι-φλεγμονώδη), τα οποία μπορεί κάποιος να πάρει με τη μορφή δισκίου, υπόθετου ή ενδομυικής ένεσης.

Αν τα φάρμακα αυτά δεν βοηθήσουν, χρησιμοποιούνται ως 2^ης γραμμής θεραπεία ισχυρότερα παυσίπονα που ονομάζονται οπιοειδή.

Την ώρα που κάποιος πονάει είναι σημαντικό να σταματήσει την πρόσληψη υγρών, διότι σε διαφορετική περίπτωση χειροτερεύει τον πόνο.

Σε περίπτωση που τα φάρμακα γενικά δε λειτουργήσουν και τα συμπτώματα εξακολουθούν να υπάρχουν θα χρειαστεί ως 3^ης γραμμής θεραπεία να αρθεί η απόφραξη των ούρων (δηλ. να παροχετευθούν τα ούρα από το νεφρό). Αυτό ονομάζεται αποσυμφόρηση και αφορά σε επεμβατικές μεθόδους αντιμετώπισης του προβλήματος

Υπάρχουν δύο μέθοδοι αποσυμφόρησης:

1. Με την τοποθέτηση ενός ουρητηρικού καθετήρα (pig-tail)

2. Με την εισαγωγή διαδερμικής νεφροστομίας απευθείας.

Αμφότερες οι μέθοδοι είναι εξίσου αποτελεσματικές. Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της οξείας κατάστασης και δεν αποτελούν οριστική λύση του προβλήματος.

Σε δεύτερο χρόνο και αφού ο ασθενής είναι πλέον ήρεμος, ήσυχος και λειτουργικός έχοντας ξεπεράσει την οξεία φάση, ακολουθεί ο ενδεδειγμένος ανά περίπτωση έλεγχος , προκειμένου να ανευρεθεί και να αποκατασταθεί το αίτιο του προβλήματος .

Εφόσον για παράδειγμα υπάρχει κάποιος λίθος θα πρέπει να δρομολογηθεί η λιθοτριψία ή αν υπάρχει κάποιο μόρφωμα που ασκεί πίεση στον ουρητήρα,  θα πρέπει αυτό να αφαιρεθεί.